Om de orde te handhaven en zich te verzekeren van goed werk werd vanaf de tijd van Plantijn een arbeidsregeling vastgelegd in ordonnanties (werkreglementen), die door zijn opvolgers tot na de Franse omwenteling in ere werd gehouden.
De Plantijnsche Werkstede
De ordonnanties worden door dr. Maurits Sabbe besproken in De Plantijnsche werkstede: arbeidsregeling, tucht en maatschappelijke voorzorg in de oude Antwerpsche drukkerij. Antwerpen, De Sikkel, 1935. Dit is een overdruk uit: de verslagen en Mededelingen der Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en letterkunde (1935).
In de bijlagen wordt een trancriptie van de ordonnanties gegeven en worden deze chronologisch gerangschikt van A tot en
met M.
De Plantijnsche werkstede is elektronisch beschikbaar.
De laatste ordonnantie (Ordonnantie op het Gebruik van Vuur en Licht) werd afzonderlijk gepubliceerd door dr. M. Sabbe in De Gulden Passer 14, 1936.
L. Voet, conservator van het Museum Plantin-Moretus van 1949 tot 1982, heeft de informatie rond deze ordonnanties geactualiseerd en verwijst er veelvuldig naar in zijn standaardwerk ‘The Golden Compasses: a history and evaluation of the printing and publishing activities of the Officina Plantiniana at Antwerp’, Amsterdam 1569-1972, 2 dln. Hij en ook andere historici hanteren dezelfde chronologische verwijzing (A, B, enz.) naar de ordonnanties als M. Sabbe.
Transcriptie in de elektronische versie van M.Sabbe p. 47-54
De werkreglementen bestonden gewoonlijk uit een gedrukt planovel en werden ergens in de drukkerij opgehangen.
Ordonnantie L is een echter een handgeschreven versie.
AL DE ORDONANTIEN
VAN DE PLANTIJNSCHE DRUCKERIJ
DIE GHEMAECKT SYN
T’ SEDERT HET JAER 1700.
Archief MPM 334
Transcriptie in de elektronische versie
van M. Sabbe p. 77-98